Gemeenten hebben een taak en verantwoordelijkheid wanneer het gaat om de preventie en bestrijding van ongedierte (plaagdieren). In diverse wetten zijn hierover regels en voorschriften opgenomen:
De Woningwet en het Bouwbesluit bevatten voorschriften over het zodanig gebruik van een bouwwerk, open erf of terrein dat overlast door schadelijk of hinderlijk gedierte wordt voorkomen. De gemeente heeft de taak toe te zien op de naleving van deze voorschriften. Bij niet-naleving ervan ontstaat een overtreding waartegen direct handhavend kan worden opgetreden.
In de Wet Publieke Gezondheid zijn regels gesteld met het oog op de preventie van infectieziekten. In hoofdstuk 2, paragraaf 4 onder artikel 6 is beschreven dat het college van burgemeester en wethouders zog draagt voor de uitvoering van de algemene infectieziektebestrijding, waaronder in ieder geval behoort:
a.het nemen van algemene preventieve maatregelen op dit gebied,
In artikel 125 van de gemeentewet is geregeld dat een gemeente direct handhavend kan optreden ingeval van een overtreding bv. van het Bouwbesluit. Ondanks het feit dat aanschrijving vooraf niet is vereist zal in de meeste gevallen wel gebruik worden gemaakt van een schriftelijke aanschrijving.
In het Burgerlijk Wetboek is aan de hand van de ‘Besluit kleine herstellingen‘ de verantwoordelijkheid vastgelegd ingeval van huur. Verantwoordelijkheid huurder:
r. het bestrijden van ongedierte, voorzover daaraan geen noemenswaardige kosten verbonden zijn en voorzover de aanwezigheid van dit ongedierte geen gevolg is van de bouwkundige situatie van de woonruimte;
Lees meer: woningbouwvereniging
Naast bovenstaande wetgeving m.b.t. de taken en verantwoordelijkheden van een gemeente bestaat er nog andere regelgeving met aandacht voor ongedierte:
Deze wet is tot stand gekomen door samenvoeging van een 3-tal wetten: de Natuurbeschermingswet 1998, de Flora en Faunawet en de Boswet. In de Wet Natuurbescherming is vastgelegd welke dieren al dan niet zijn beschermd en welke middelen mogen worden toegepast bij de bestrijding ervan.
Naast wettelijke taken en verantwoordelijkheden die gelden voor gemeenten, heeft een gemeente ook een voorbeeldrol. Een voorbeeldrol met het oog op sustainability, duurzaamheid, maatschappelijk verantwoord ondernemen, dierenwelzijn. Ook plaagdierbeheersing kan zodanig worden ingevuld dat dit voldoet aan deze criteria. Hiermee kan Duurzaam Plaagdierbeheer een bijdrage leveren aan het bereiken van de doelen die in 2015 door de VN zijn opgesteld met het verzoek aan overheden, gemeenten enz. dit uit te dragen.