Motmug

De motmug geeft overlast.

Bron foto: Wikipedia commons

Plaats in het dierenrijk

De motmug (Psychodidae)

[table id=30 /]

 

Voor het eerst wetenschappelijk beschreven door Newman in 1834

 

1. Algemeen

Ondanks dat de motmug grote gelijkenis vertoont met een vlieg, behoort deze tot de muggensoorten. Motmuggen komen over de gehele wereld voor zowel binnen gebouwen als daar buiten.

2. Overlast

De overlast door motmuggen bestaat meestal daaruit dat hinder wordt ondervonden doordat, wanneer er niets aan de oorzaak wordt gedaan, ze constant aanwezig blijven ook al worden er vele weggevangen.

3. Uiterlijke kenmerken

Kenmerkend voor de motmug is de stand van de vleugels. Deze zijn als een soort dakje over het lichaam gepositioneerd. De vleugels zijn behoorlijk groter dan het lichaam. Door de sterk behaarde vleugels heeft een motmug ook wel gelijkenis met een mot. In veel gevallen zitten motmuggen bewegingsloos. Verplaatsen doen ze zich meer door korte vluchten welke lijken op springbewegingen.

4. Voedsel

Zowel volwassen insecten als de larven voeden zich met rottende materie en met bacteriën en schimmels. Soms voeden volwassen motmuggen zich met nectar.

5. Ontwikkeling en leefwijze

De ontwikkeling vindt plaats door middel van een volledige gedaanteverwisseling (ei-larve-pop-imago). Dat wil zeggen dat uit de eitjes larven tevoorschijn komen die niet op het volwassen insect lijken. Onder gunstige omstandigheden gaat de ontwikkeling het gehele jaar door. Het larvale stadium duurt ongeveer 9-15 dagen, afhankelijk van de temperatuur. In deze periode vervelt de larve 4 keer om zich hierna te verpoppen. Het popstadium duurt slechts enkele dagen. In dit stadium verandert de larve in een volwassen insect. Deze ontwikkeling gaat erg snel. In ca. 3 weken kan een eitje zich tot volwassen insect ontwikkelen. Een volwassen motmug leeft slechts 3 weken.

Het vrouwtje legt haar eieren (30-100 stuks) in een vochtige omgeving met veel organisch materiaal. Aan hun achtereind hebben de larven evenals de pop een buisje, een zogeheten adembuis. Wanneer zij zich in de vochtige substantie ontwikkelen steekt de adembuis naar de oppervlakte om zuurstof te kunnen opnemen.

6. Verspreiding en habitat

Motmuggen komen over de gehele wereld voor. Rioolstelsels zijn voor motmuggen geliefde plekken om te verblijven en om er zich te ontwikkelen. Zolang dit stelsel goed is afgesloten, geen gebreken en goed werkende stankafsluiters, zullen ze hier niet gemakkelijk uit tevoorschijn komen. Bij het aantreffen van motmuggen moet de aandacht dan ook sterk uitgaan naar een defect aan het rioolstelsel. Ook lekkages, vaak in kruipruimtes, kunnen oorzaak zijn van overlast van motmuggen. In dergelijke gevallen is de toplaag vaak doordrenkt met organisch materiaal wat kan resulteren in het afgraven van de toplaag en deze voorzien van een nieuwe laag schoon zand.

Oorzaak in stedelijk gebied wordt ook regelmatig veroorzaakt door rioolstelsel waar de doorstroming voor lange tijd is verminderd waardoor de motmuggen zich in het organisch materiaal wat tegen de wanden achterblijft, kunnen ontwikkelen.

Motmuggen worden regelmatig waargenomen in ziekenhuizen of verzorgingstehuizen. In deze gebouwen heerst een constante hoge temperatuur waardoor putjes gemakkelijk droog komen te staan waardoor de stankafsluiter niet meer werkt en er een open verbinding met het riool ontstaat.

7. sporen

Aanwezigheid van motmuggen wordt over het algemeen vastgesteld door de aanwezigheid van volwassen insecten.

8. Preventie en bestrijding

Preventie

Voor motmuggen geldt dat je deze het beste kunt voorkomen. De belangrijkste maatregelen zijn:

• Voorkom gebreken aan rioolstelsels
• Zorg voor goed afgesloten schrobputten met werkende stankafsluiters. Doordat ze niet worden gebruikt of door verdamping, kan het water eruit verdwijnen waardoor het waterslot niet meer functioneert.
• Bij (oude) lekkages omgeving schoonmaken en ontdoen van organisch materiaal
• Doorspoelen van leidingen wanneer de druk vanuit het stelsel erg groot is en de motten toch via het waterslot uit het stelsel komen.

Bestrijding

Gebruik van bestrijdingsmiddelen voor het bestrijden van motmuggen wordt afgeraden. Dit is nauwelijks effectief. Daarnaast heeft toepassing van bestrijdingsmiddelen geen zin wanneer de bron niet wordt weggenomen. Het wegnemen van de (voedings)bron moet normaal gesproken leiden tot de oplossing van de overlast. Bij overlast in gebouwen kunnen motmuggen gemakkelijk met een stofzuiger worden weggevangen. Motmuggen in een gebouw veroorzaakt door een lekkage in bv. een kruipruimte kan tot gevolg hebben dat de toplaag van het zand moet worden afgegraven worden en worden voorzien van een nieuwe laag.

9. Verspreiders ziekten

In rioolstelsels, de omgeving waar motmuggen zich ontwikkelen en ophouden, ontwikkelen zich ook zeer veel bacteriën. Deze kunnen gemakkelijk op de zwaar behaarde vleugels van de motmuggen meeliften. Eénmaal buiten het rioolstelsel, kunnen deze bacteriën zich verspreiden en in aanraking komen met de mens en zo voor verontreiniging van oppervlakken of voedsel zorgdragen. Ondanks het feit dat hier weinig over bekend is, is het niet uitgesloten dat op deze wijze verspreiding van ziekten mogelijk is.